None

Woede en vrede als contrast, themanummer

Woede en vrede (beeld: Felix Mittermeier, via Unsplash)

Er lijkt geen groter contrast te bestaan dan tussen woede en vrede. We zien het dagelijks om ons heen: woedende boeren die protesteren tegen de stikstofmaatregelen, onschuldige slachtoffers van oorlog en geweld, klimaatactivisten die elkaars woede erkennen in hun frustratie over wijze waarop er met de natuur wordt omgegaan. Woede kan een uiting zijn van machteloosheid, verontwaardiging, toorn, wraak.

Woede hoeft niet perse negatief te zijn. Woede kan ook de lucht klaren, waardoor er ruimte ontstaat voor dialoog en ontmoeting! Dan wordt dit contrast getransformeerd en ontstaat er vrede. Een voorbeeld van deze transitie vinden we terug in de beeldspraak ‘wolf en lam’ (Jesaja 11:6-10). Jesaja beschrijft aan de hand van dit beeld een visioen van een samenleving, waarin deze tegenstelling wordt overwonnen en een nieuwe eenheid en harmonie ontstaan.

Het streven naar deze nieuwe harmonie kwam tot uitdrukking in de droom van Martin Luther King. Hij riep op tot het liefhebben van de ‘witte’ vijand die de ‘zwarte’ bevolking onderdrukte. We weten hoe zijn vredesmissie is afgelopen, maar aan de kracht van zijn droom komt geen einde.

Gied ten Berge opent dit themanummer met een bijdrage over het contrast tussen woede en vrede. Als voormalig medewerker van het IKV (Interkerkelijk Vredesberaad) en Pax Christi heeft hij de tegenstelling tussen oorlog en vrede van dichtbij meegemaakt.

Het verlangen naar gelijkwaardigheid tussen vrouwen en mannen kwam in de jaren zeventig tot uiting in het onbehagen over de posities van vrouwen in de kerk en de samenleving. Deze gevoelens waren de motor voor bezinning en studie, die enige veranderingen teweeg hebben gebracht.

In de monastieke traditie van het christendom is er verschillend omgegaan met de tegenstelling tussen woede en vrede. Het streven naar vrede staat op de voorgrond. Uitingen van woede ‘horen’ niet. Peter Nissen schrijft over deze tegenstelling in de Regel van Benedictus en over de actualiteit van Benedictus’ visie.

In de Bijbel vinden we passages over woede en wraak. In de Psalmen is heel wat geschreven over woede om het aangedane onrecht: ‘God, sla hun de tanden uit de mond’, om maar een voorbeeld te noemen. In de zogenaamde vloekpsalmen wordt de vergelding om het aangedane onrecht overgelaten aan God. Hij doet het onrecht aan zichzelf te gronde gaan. In het interview spreekt Alain Verheij over de kracht van het bidden van een wraakpsalm als mensen onrecht overkomt.

In de mystieke traditie wordt gesproken over ‘oerwoede’, een liefdeskracht die ons kan overkomen en ons opneemt in Gods liefde. Daarover schrijft Marianne Vonkeman. Barbara Zwaan schrijft over het thuiskomen in vrede na het overlijden van haar moeder.

De redactie dankt Gied ten Berge voor zijn inspirerende bijdrage aan de inhoud van dit themanummer.

Wij wensen u inspiratie toe bij het lezen van deze editie. Lees meer over het thema woede in: Dossier woede.

Namens de redactie,
Kitty Bouwman

Kitty Bouwman is hoofdredacteur van Herademing. Ze is onderzoeker en docent spiritualiteitstudies, gelieerd aan het Titus Brandsma Instituut in Nijmegen. Ze heeft een praktijk voor geestelijke begeleiding en werkt als geestelijk verzorger in de Hartekamp Groep.