Williams – Looking East in Winter
Thought and the Eastern Christian Tradition
Voormalig Aartsbisschop van Canterbury Rowan Williams kijk in dit werk naar het Oosten: naar de traditie van de Orthodoxe Kerk. Hij doet dit niet enkel met een historische blik, maar juist ook met zicht op het heden en de toekomst van de kerk. In het werk gaat hij in dialoog met denkers uit verschillende eeuwen en tradities – van Evagrius en Maximus Confessor tot het werk van de meer recente Maria Skobtsova en Sophrony Sakharov.
De proloog beslaat een (vrij technische) bespreking van enkele thema’s aan de hand van de Philokalia; daarop volgend zijn er vier hoofdstukken waarin een Orthodoxe antropologie wordt geschetst. De focus ligt hierbij op de ‘natuurlijke conditie’ van de mens – hoe de mens zou behoren te zijn. Vervolgens zoomt Williams in op verschillende onderdelen van het christelijke leven en beschrijft hij onder andere de telos van aanbidding en sacrament (hoofdstuk 6), verrassende inzichten binnen het oosters begrip van de rol van traditie binnen de christelijke gemeenschap (hoofdstuk 7), en het idee van een contemplatieve politieke paideia (hoofdstuk 8). In hoofdstuk 9 bespreekt hij het fenomeen van de ‘holy folly’, en de complexe representatie hiervan in negentiende- en twintigste-eeuwse literatuur. Daarbij is zijn analyse van het hedendaagse werk Laurus van Eugene Vodolazkin uit 2015 interessant. Hoofdstuk 10 zoomt in op de thema’s van gegevenheid en christelijke solidariteit binnen het werk van Maria Skobtsova.
Williams beoogt niet een systematisch, maar wel een coherent, overzicht te geven van de oosterse christelijke traditie (zie blz. 8). Het naschrift maakt duidelijk dat dit boek bestaat uit geredigeerde lezingen, artikelen en hoofdstukken elders verschenen. Dit verklaart de soms onlogische ‘flow’ in het werk. Het is niet duidelijk hoe de verschillende hoofdstukken met elkaar in verband staan, daarnaast zijn er afwijkingen in stijl en leesbaarheid per hoofdstuk. Wie zich graag verdiept in bovengenoemde thema’s, vindt hier een mooie tekst met inzichten en denkstof dat vraagt om meer. Wie een systematisch werk verwacht, hoewel de titel dit enigszins doet vermoeden, komt helaas bedrogen uit.
Deze recensie is geschreven door Petra Laagland Winder.
Rowan Williams. Looking East in Winter. Thought and the Eastern Christian Tradition. Londen: Bloomsbury Continuum, 2021. 272 pp. € 20,99. ISBN 9781472989246
