Drie maanden artikelen over ‘doorbraak’

Een overzicht van de artikelen die gedurende drie maanden verschenen onder de noemer van Herademing, tijdschrift voor spiritualiteit en mystiek. Overkoepelend thema was ‘doorbraak’.

Verstilling, doorbraak en extase zijn drie ‘fases’ in de mystiek, drie fases in de verbinding met de of het Eeuwige. Het zijn ook de thema’s van drie opeenvolgende kwartalen van Herademing. Het themanummer ‘doorbraak van Herademing is vanaf augustus 2024 gedurende drie maanden gepubliceerd op www.theologie.nl.

Doorbraak: we kennen het uit de politiek, de wetenschap, de natuur. Bij Herademing gaat het om de spirituele en mystieke doorbraak. Die kan plotseling zijn, zoals bij de apostel Paulus, maar ook geleidelijk. In dat geval blijkt pas achteraf dat er iets wezenlijk veranderd is. Want een doorbraak op de geestelijke weg is altijd richtinggevend. Je kunt er niet meer onderuit, het heeft gevolgen voor je verdere leven. Soms zijn die gevolgen positief, soms ook niet. Als de omgeving het ingrijpende niet begrijpt, kan dat zelfs tot verstoting leiden. Ook de plaats van de doorbraak verschilt. Onderweg naar Damascus kan het gebeuren, maar ook, zomaar, in een ‘schijthuis’… Hoe en waar dan ook, na de doorbraak gaat de spirituele groei ‘gewoon’ door. Dat is immers een levenslang proces.

Suurmond, Blommestijn

Over die doorgaande spirituele groei en het breaking news van de mystieke doorbraakervaring schrijft Jean-Jacques Suurmond. Zo’n ervaring kan plotseling gebeuren, maar ook kan het als een ‘dief in de nacht’ binnen komen sluipen.

De karmeliet, theoloog, psycholoog en oud-hoogleraar mystieke theologie Hein Blommestijn vertelt hoe het besef van eeuwig bemind zijn kan doorbreken. ‘Mensen zitten opgesloten in hun denken óver God. Ze komen hem niet tegen als hij hen ontmoet.’ Marianne Vonkeman interviewt Blommestijn in ‘Doorbraak op de mystieke weg’.

Dromen, Loyola

In Als een droom iets wil duidelijk maken vertelt Barbara Koning hoe mensen aangeraakt kunnen worden in dromen. Dromen waarin een Bron, een Aanwezigheid, God, de dromer iets wil zeggen, zijn van alle tijden. Oude verhalen, de Bijbel en kerkvaders nemen dromen serieus. Hedendaagse gelovigen zijn dat besef kwijtgeraakt. Barbara Koning geeft veel voorbeelden en handvatten om met dromen om te gaan.

Nikolaas Sintobin gaat in zijn Crisis: noodzakelijke voorwaarde om vooruit te komen in de leer bij Ignatius van Loyola. De spiritualiteit van Ignatius van Loyola en zijn Geestelijke Oefeningen vertrekken van een ervaring van existentiële onzekerheid. Ze reiken een pedagogiek aan die leert om de crisis in kaart te brengen. Vervolgens is er een traject van vijf stappen om er mee om te gaan.

Luther, Alijt Bake

Dat doorbraakervaringen van alle tijden zijn en grote gevolgen kunnen hebben, is in de bijdragen van Andreas Wöhle en Ad Poirters te lezen. Wöhle bespreekt de Reformatie als ‘doorbraak’ in In het schijthuis beleefde Luther zijn doorbraakervaring. Een perspectiefverandering van 180 graden zorgde bij Luther voor een doorbraakervaring. God is niet meer streng, maar aanvaardt de mens in liefde. Het kan zomaar zijn dat Luther deze existentiële ontdekking deed in het ‘schijthuis’, de plek waar ook een lichamelijke doorbraak plaatsvindt.

Poiters is geboeid door de mystieke weg van kloosterzuster Alijt Bake en beschrijft haar spirituele weg en inzichten in Je verblijden in laten en lijden: het doorslaggevende inzicht van Alijt Bake’. De 15^de-eeuwse Alijt Bake kende ups en downs op haar mystieke weg en beleefde een doorbraak op Hemelvaartsdag 1444. Ze schreef erover, werd verbannen uit haar klooster en stierf rond haar veertigste.

Handreiking, column

Redacteur van Herademing Neely Kok brengt in haar handreiking ‘doorbraak’ wat dichter bij huis door ook persoonlijke ervaringen te delen. In Doorbraak: ervaringen en vragen ter overdenking vertelt ze over verschillende doorbraak-ervaringen, van Jona, Paulus, Meester Eckhart, Dag Hammarskjöld en haarzelf. Ze biedt teksten en vragen ter overdenking.

Persoonlijk van toon is ook de column Doorbraak: over je eigen schaduw heenstappen van Tanja van Leeuwen. Overtuigingen en gewoontes loslaten kan tot een doorbraak leiden. Dat ziet oud-redacteur Van Leeuwen in haar eigen leven en dat wenst ze voor de landen die betrokken zijn bij oorlogen.

Beeldmeditatie, recensies

En dan zijn er nog de beeldmeditatie en de recensies. Een doorbraak bij Jezus, zo ziet Ko Schuurmans het verhaal van de moeder die bij Jezus aandringt op de genezing van haar bezeten dochter. Jezus houdt het af, maar keert zich dan naar haar toe. In de beeldmeditatie Zij brak door. Bekeerde zij Jezus? bij Marcus 7 / Matteüs 15 lezen we over deze bekering.

Redactielid Marianne Vonkeman schreef voor ons drie recensies: Levenslessen voor moderne devoten, door Thomas a Kempis over het gelijknamige boek, vertaald door Jacques Koekkoek, Bruiloft II, Preken op het Hooglied 24-25, door Bernardus van Clairvaux, vertaald en toegelicht door Wim Verbaal, en Tot God, door Christophe Vekeman. Daarin beschrijft hij zijn zoektocht nadat hij een godservaring kreeg en zich sindsdien geroepen voelt. Jan Venderbos bespreekt ‘De hemel en de aarde trouw blijven. Een boek over christelijke levenskunst door Ad van Dussen’. Hoe kan de hemel doorbreken in het aardse?

Graag wil ik alle auteurs die bijdroegen aan dit nummer over ‘Doorbraak’ hartelijk bedanken, en ook onze lezers. Dat het u en jullie goed zal doen!

Namens de redactie,

Barbara Zwaan

Hoofdredacteur van Herademing