Water is het thema van deze zondag. Niet water zonder meer. Levend water, water dat leeft en laat leven. Leven dat zichzelf mededeelt. Stromend, borrelend, murmelend water. Niet het doodstille water in de regenton, in de poel, in de Dode Zee. Dat is symbool voor leven dat zichzelf wil behouden. Daarover gaat het nu niet. Het gaat over de ‘Geest die Heer is en die levend maakt’, en die ook ons tot mensen wil maken ‘van wie wat uitgaat’. Levendige mensen die leven doorgeven.

Valsheid in woord en geschrift is zo oud als de mensheid, blijkbaar óók onder profeten. Fake news is niets nieuws. Wie en wat deugt en wat niet? Lastige vraag! Wie de eerste wil wezen, zal de allerlaatste zijn – en aller dienaar (Marcus 9:35). ‘De broeder kent de broeder’ geenszins ‘als een die voor moet gaan’ (LB 991). Ook al een oeroud probleem, van de eerste kring rond Jezus tot in de kerk van vandaag.

Als Jozef alleen is met zijn broeders begint hij luid te wenen (Hebr.: bakhah). Dan vraagt hij aan zijn broeders: ‘Leeft mijn vader nog?’ (Genesis 45:3). Deze vraag is opmerkelijk, aangezien Jozef dat al weet. Hij heeft dat kunnen opmaken uit het pleidooi van Juda (44:18-34) die zegt: ‘Wij hebben een oude vader’ (44:20). Juda noemt wel het sterven van zijn vader, maar doelt daarmee op wat zou kunnen gebeuren als hij zonder Benjamin, de jongste broeder, zou terugkeren (44:22.31).

De eerste negen hoofdstukken van het Marcusevangelie staan in het teken van het heilig onderricht, waarin de Geest van God, van de Tora, staat tegenover de satan en diens verschijnen in boze, onreine geesten en demonen. Het begint meteen met Jezus’ doop met de heilige Geest en de satan die deze doop test (1:9-13).

Op het eerste gezicht lijkt Gideons gedoe met die vacht op de dorsvloer weinig van doen te hebben met Jezus’ optreden op het Loofhuttenfeest te Jeruzalem. Maar zoals zo vaak is het mogelijk om het ene bijbelverhaal vanuit het andere te belichten. Gods Woord is als water in de woestijn: leven waar geen leven mogelijk is.

De combinatie van lezingen leidt ons in de richting van het thema godsbeelden. Welk beeld, welke visie hebben wij van de Heer? Hoe zien wij Hem scherp en helder?

Voor Petrus is het duidelijk: er is voor Jezus geen alternatief. ‘Tot wie zou ik anders gaan?’ Maar deze wereld biedt wel alternatieven aan. In de eerste lezing is het de Baäl. In de tweede is het de gnostiek. In de derde lezing het jodendom. In al deze gevallen verlies je ‘iets’, namelijk de incarnatie. En daarmee ook onze deelname aan Gods eigen leven, het eeuwige leven. God en mens blijven dan welwillende vreemden voor elkaar.

Hoe krijgen we in deze roerige tijden een helder beeld van de situatie waarin wij verkeren, of van de richting die we op dienen te gaan? We worden overvoerd met zoveel theorieën, meningen, raadgevingen en opdrachten, dat het moeilijk wordt in dat oerbos van data nog een begaanbaar pad te zien. Dat is niet alleen iets van onze tijd. Ook in de lezingen van vandaag vinden we dat terug, maar ze geven gelukkig ook zicht op de goede weg.

De lezingen stellen ons maaltijden ‘uit de hemel’ voor ogen. Die brengen mensen op aarde dichter bij God, bij het volle leven dat Hij geeft. Met elkaar wijzen ze naar het vieren van de Maaltijd van de Heer.