Beste buren zijn

Aan het slot van de zondagse eredienst worden de gemeenteleden uitgezonden, de wereld in. Ze ontvangen de zegen van de Heer, om waar mogelijk tot zegen te zijn voor hen die ze op hun weg tegenkomen. Hoe kún je tot zegen zijn voor de mensen om je heen? Wat betekent dat concreet? In Samen Jong wordt dat uitgelegd onder de kernwaarde ‘beste buren zijn’.

De buurt in

Na vijf ‘interne’ kernwaarden, gaan we nu naar buiten, de buurt in. Een kerkelijke gemeenschap is immers geen eiland, ze is verbonden met haar context, de wijk, het dorp, of de stad waar ze deel van uitmaakt. De leden komen vanuit de wereld samen in een gebouw, om daarna weer de wereld in te gaan. Hoe kun je de verbinding maken tussen wat er ín de kerk gebeurt en wat zich buiten de kerk afspeelt? Hoe kan de kerkelijke gemeente ook ‘kerk in de buurt’ of ‘kerk in de stad’ zijn? En waarom is dit voor jongeren zo belangrijk?

Geloof en maatschappelijke thema’s

Jonge mensen voelen zich thuis in een kerk waarin ze ontdekken hoe de boodschap van het evangelie relevant wordt in het leven van alle dag. Geloven beperkt zich immers niet tot de zondag en wordt niet ingeperkt door kerkmuren. Het geloof verbindt zich aan het leven als geheel, een leven dat vaak ingewikkeld is en vragen oproept. Die vragen willen ze graag bespreken met andere mensen, van verschillende leeftijden en achtergronden.

Daarom zoeken jonge mensen een kerk die het gesprek over moeilijke maatschappelijke thema’s niet schuwt, maar daar juist ruimte voor maakt, óók in de eredienst. Een kerk die laat zien dat er een breed palet aan meningen is – binnen én buiten de kerk – maar die tegelijkertijd ook met een duidelijke bijbelse boodschap komt. Kortom, een kerk waarin ruimte is voor een open gesprek, diversiteit wordt erkend en waarbij de gemeenschap verbonden is met haar omgeving. Een kerk waar het mag schuren… omdat dat de werkelijkheid is van alledag.

Helaas blijkt uit allerlei onderzoeken dat jonge mensen de ruimte om écht in gesprek te komen dikwijls niet ervaren. Binnen de kerk wordt het gesprek gemeden, of er is juist een té dichtgetimmerde dogmatische opvatting die geen ruimte laat voor een open dialoog. Wat dat betreft lijkt de kerk op de wereld om haar heen. Ook dáár ervaren jonge mensen hoe het debat over verschillende maatschappelijke thema’s polariseert. Samen Jong daagt uit om het gesprek over deze thema’s aan te gaan, vanuit het diepe besef dat de kerk de plek bij uitstek is waar mensen elkaar op een respectvolle manier kunnen ontmoeten.

Nieuwsgierigheid en acceptatie

Wat maakt de kerk de plek waar dat gesprek bij uitstek gevoerd kan worden?

Dat ligt besloten in hoe we in de Bijbel ontdekken hoe Jezus de wereld introk en het gesprek aanging met allerlei soorten mensen. Ook met mensen die niet gehoord werden, of met hen die gezien werden als ‘anders’. Jezus zocht hen actief op en sprak hen aan. Dat deed hij niet veroordelend, maar met een open en nieuwsgierige houding. Hij luisterde en stelde vragen. En naast het verhaal van die ander, zette hij ook zijn eigen verhaal.

Die spanning, tussen een open houding én het laten zien en horen van een eigen identiteit, zorgt – als ze op een juiste manier ingezet wordt – voor open, boeiende en leerzame ontmoetingen. Zoals ik eens leerde: ‘iemand kan niet praten met niemand’. Juíst door jezelf te laten zien en je kwetsbaar op te stellen, kan de ander dichtbij komen en kun je van elkaar leren. Dat vraagt om twee basishoudingen: nieuwsgierigheid ten opzichte van de ander en acceptatie dat mensen verschillend denken over bepaalde thema’s.

Vanuit deze twee basishoudingen kun je helder zijn over je eigen positie, zonder de ander de maat te nemen. Door oprechte interesse in de ander ontstaat een respectvolle dialoog. In een dergelijke setting ontstaat ruimte om te leren van elkaar, je mening bij te stellen, of nieuwe perspectieven te ontdekken. Voor jonge mensen is dit belangrijk. Zij voelen aan of er oprechte interesse is in wat hen beweegt en wat hun vragen zijn. Kun je en durf je daar naar te luisteren?

Actualiteit

Jonge mensen willen graag ontdekken op welke wijze hun geloof relevant is voor hun dagelijks leven. Daarom zijn ze nieuwsgierig naar wat de Bijbel zegt over maatschappelijke thema’s. Ze missen in preken vaak de directe verbinding tussen het evangelie en hun eigen leven. Actuele thema’s die te maken hebben met vluchtelingen, klimaat, levenseinde of gender spreken hen aan. Wat zegt de Bijbel hierover? Is ze hierin eenduidig of klinken er verschillende (tegenstrijdige?) stemmen? Wat is de visie van de lokale kerk op deze thema’s en hoe wordt dat zichtbaar en tastbaar in haar geleefd geloof?

In gespreksgroepen, op thema-avonden, maar zeker ook in kerkdiensten en bij een buurtmaaltijd kunnen deze gesprekken gevoerd worden. Daag jonge mensen uit om deze bijeenkomsten (mede) te organiseren. Vraag hen om thema’s aan te dragen en vrienden uit te nodigen. Kortom, geef ze volop ruimte.

Woord en daad

Wellicht een open deur, maar voor jonge mensen heel belangrijk, júist binnen de kerk: ‘practice as you preach’. Als je zo leeft, als woord en daad duidelijk met elkaar verbonden zijn, dan ben je geloofwaardig. Diaconaat is bij uitstek een plaats waar deze groep zich graag actief aan verbindt. Ze steken graag hun handen uit de mouwen en voelen zich verbonden met een gemeenschap die zich vanuit geloof inzet in de buurt. Dat inzetten kan op allerlei manieren, als je daarmee maar laat zien dat je ‘goed nieuws’ bent voor de omgeving, zonder er iets voor terug te verwachten.

Deel van wat je hebt aan tijd, kennis en aandacht, eet samen of sta mensen in nood bij. In het kader staan een paar voorbeelden uit de praktijk, kleine projecten in de directe omgeving. Maar ‘een goede buur zijn’ kan ook betekenen dat je met jonge mensen een actie opzet voor een school in Afrika. Het gaat erom dat je buiten je eigen kerkmuren verbindingen legt met medemensen.

Kennismaken

Voor je als gemeente aan de slag gaat en gelijk allerlei plannen bedenkt, is het zaak om eerst eens kennis te maken met de buurtgenoten. Wie zijn ze en wat houdt hen bezig?

Daarbij is het ook van belang om te kijken hoe zichtbaar en vindbaar je zelf bent als gemeenschap. Kennen je buurtgenoten de kerk? Dat laatste is niet vanzelfsprekend. Een kerkgebouw kan zichtbaar midden op een plein staan, of minder zichtbaar zijn, omdat je samenkomt in een multifunctioneel gebouw. Maar ook als iedereen het gebouw kent, weten buurtgenoten vaak niet dat de kerk een thuis is voor een actieve geloofsgemeenschap.

Zorg voor een open gebouw, zodat mensen zich welkom weten, maar ga niet binnen zitten wachten. Ga vooral naar buiten, de buurt in en zoek zelf de buurtgenoten op. Zo kom je hun vragen en verlangens op het spoor en ontdek je waar je er kunt zijn voor de ander en waar je elkaar kunt versterken. Zo ben je als kerk goed nieuws voor je omgeving!

Gespreksvragen

• Welke buren hebben jullie als gemeenschap en ken je ze? Zo niet, hoe zou je ze kunnen leren kennen?
• Lees het citaat uit Samen Jong, dat in het kader staat. Wat betekent dit citaat voor u, voor jou?
• Wat zijn (maatschappelijke) thema’s die in jullie buurt spelen en waarbij je als gemeenschap ‘naaste buur’ kunt zijn?